در تصفیه آب پس از اختلاط آب با مواد شیمیایی در واحد انعقاد و لخته سازی لخته های تشکیل شده را باید حذف نمود برای جداسازی لخته های تشکیل روشهای مختلفی وجود دارد یکی از این روش ها استفاده از زلالساز پولساتور pulsator است. در این روش، آبی که از واحد انعقاد و لخته سازی گذر کرده از درون بستر لجن عبور میکند.
به دلیل خاصیت چسبندگی لجن، لختههای آب، جذب بستر شده و آب زلال به طرف بالا جریان مییابد و به این ترتیب زمان تهنشینی کاهش مییابد. جابجایی لجن به تبعیت از سرعت تنظیم شدهی جریان آب، مانع متراکم شدن لجنهای تهنشینی در کف حوض میگردد و تخلیهی قسمتی از لجن که در اثر جذب مواد معلق، سنگین شده و تهنشین شده است به راحتی مقدور است.
در زلالسازهای پولساتور آب مخلوط شده با مواد منعقد کننده از زیر بستر لجن و از طریق لولههای مشبکی وارد حوض میشود که در سرتاسر حوض تعبیه شدهاند. بر روی روزنهها نیز بفل هایی جهت کنترل سرعت آب قرار میگیرند. جهت کنترل میزان لجن نیز، قیف های در قسمت بستر وجود دارد که در صورت زیاد شدن حجم لجن، لجن به داخل قیف سرریز میکند و خارج میشود. آب زلال شده نیز در قسمت سطحی این واحد توسط کانالهای مشبک جمعآوری میگردد. پمپ خلاء موجود در این نوع زلالسازها نیز با عمل خلاء و رفع خلاء خود سبب نوسانات بستر لجن گشته و سبب سهولت در امر حرکت آب از بین بستر خواهد شد.
برخی از مهمترین مزایای پولساتور
- زمان تهنشینی کوتاه است بنابراین حجم این واحد کم میباشد.
- حجم لجن اضافی کم میباشد.
- فضای کمتری نیاز دارد.
- قدرت جداسازی مواد معلق آن از آب زیاد است.
- سرمایهگذاری اولیه در این زلالساز کمتر است.
- تجهیزات مکانیکی کمتری نسبت به مخزن ته نشینی دارد.
برخی از مهمترین معایب پولساتور نیز به شرح زیر هستند:
- انبساط لایهی لجن نمیتواند از حد معینی تجاوز کند که در غیر این صورت باعث پراکندگی لجن میگردد.
- بهرهبرداری از آن نیاز به دقت و تجربهی فراوان دارد.
- بهرهبرداری این گونه زلالسازها نیاز به تشکیل ابر لجن دارد. ایجاد این ابر نیازمند 7 تا 20 روز است بنابراین در صورتی که کدورت تنها در مواقع خاصی از سال بالا میرود به دلیل عدم تشکیل پتوی لجن در اغلب مواقع سال، به محض بالا رفتن کدورت آب، این واحدها عملکرد خوبی نخواهند داشت. همچنان که برخی از انواع تصفیه خانه فاضلاب موجود کشور که با این سیستم ساخته شدهاند همواره با مشکل مواجه هستند.
- بهرهبرداری و نگهداری این نوعزلالسازها، همکاری دائمی بخش آزمایشگاه و واحد شیمیایی محلولساز و نمونهبرداریهای مداوم از لجن آب را میطلبد و از این جهت بهرهبرداری آن دارای مشکلات عدیدهای است.
- در صورت وجود گازهای فرار در آب، خصوصا آبی که مرحلهی هوادهی را طی نکرده باشد و آزاد شدن این گازها از آب، ممکن است باعث پراکندگی پتوی لجن گردد.