حذف فسفر از فاضلاب

وجود ازت و فسفر زیاد در فاضلاب تصفيه شده زمانی مشکل ساز می شود که این فاضلاب به يک جريان آب سطحی با دبی کم يا اکوسيستم حساس تخليه شود. از مهمترین اثرات نامطلوب گزارش شده از حضور مواد زائد فسفر دار میتوان به کاهش اکسیژن محلول در آبهای پذیرنده، ایجاد خاصیت سمی برای زندگی آبزیان، وقوع پدیده یوتریفیکاسیون (رشد بیش از حد جلبک ها و گیاهان آبزی) اشاره کرد.

روش های شیمیایی حذف فسفر از فاضلاب

• افزایش نمکهای فلزی (آهن و آلومینیم)
• افزودن آهک

با استفاده از نمکهای فلزی بین ۸۰ تا ۹۰ درصد حذف فسفر فراهم می شود . به منظور رساندن غلظت فسفر تا ۱ میلی گرم در لیتر استفاده از نمکهای فلزی همراه با زلالساز توصیه می شود. از این طریق در صورت بهینه بودن عملیات زلالسازی غلظت فسفر در خروجی تا ۱ میلی گرم در لیتر و همچنین غلظت TSS تا کمتر از ۱۵ میلی گرم در لیتر کاهش خواهند یافت. به منظور رساندن پیوسته غلظت فسفر تا ۰٫۵ میلی گرم در لیتر انجام فیلتراسیون فاضلاب تصفیه شده توصیه می شود. افزودن آهک هم می تواند به تانک ته نشینی اولیه و هم خروجی زلالساز ثانویه انجام شود. سیستمهای افزودن آهک به منظور حذف فسفر به دو صورت می باشند:

1- سیستم تک مرحله ای با مصرف کم آهک

2- سیستم دو مرحله ای با مصرف زیاد آهک

نکته مهم در سیستمهای تزریق آهک مستلزم اعمال کنترل دقیق بر pH و فرآیند اختلاط می باشد.

روشهای بیولوژیکی حذف فسفر از فاضلاب

این روشها عمدتا تکنیکهای تغیر شکل یافته ای از فرایند لجن فعال می باشند که شامل فرآیند فوستریپ (phostrip ) میباشد.

تنها فرایند بیولوژیکی حذف فسفر است که در مسیر جریان لجن برگشتی یک ناحیه بی هوازی منظور شده است. ۲۰تا ۳۰ درصد از جریان لجن برگشتی وارد تانک بی هوازی آزاد کننده فسفر می شود. فسفر در این تا نک آزاد می شود و سپس همراه جریان سرباره راهی تانک ترسیب شیمیایی شده و در آنجا با افزودن آهک به طریق شیمیایی رسوب داده می شود. در این سیستم چون تنها بخشی از جریان فاضلاب در معرض تصفیه شیمیایی قرار می گیرد ، مقدار آهک مصرفی نسبت به سیستمهای صرف آهکزنی کمتر بوده و لجن تولیدی کمتر است.

روشهای بیولوژیکی حذف فسفر در تصفیه آب و فاضلاب

فرآیند اصلاح شده باردن فو (modified bardenpho process)

این فرایند به منظور حذف نیتروژن و فسفر طراحی شده است. در این سیستم برگشت لجن از مراحل بی هوازی به مرحله آنوکسیک درون برگشت می شود.

فرایند A2O

در وهله نخست به منظور حذف فسفر طراحی شده است ولی به منظور انجام نیتریفیکاسون هم استفاده می شود. با قطع عمل هوادهی در بالا دست تانک هوادهی منطقه ای بیهوازی ایجاد می شود.

فرایند (UCT (university of capetown

به منظور حذف نیتروژن و فسفر طراحی شده است روشهای بیولوژیکی حذف فسفر فرایند UCT

فرایند SBR ( sequencing batch reactor)

با اعمال تغییراتی در سیستم SBR متعارف از طریق افزودن دو مرحله بیهوازی و هوادهی امکان حذف فسفر فراهم می شود. شامل ۵ مرحله : ۱- مرحله پر شدن ۲- مرحله اختلاط بی هوازی ۳- مرحله هوادهی ۴ – مرحله ته نشینی ۵ – مرحله تخلیه

به جز فرایند فوستریپ در سایر فرایندهای بیولوژیکی حذف فسفر ،میزان حذف فسفر به نسبت BOD/P در فاضلاب ورودی بستگی دارد.در صورتی که نسبت BOD/P در رنج مطلوب باشد فرایند های A/O و UCT و فرایند اصلاح شده باردن فو و فرایندهای اصلاح عملیاتی لجن فعال می توانند مقدار فسفر را در خروجی به ۱ الی ۲ میلی گرم در لیتر برسانند.

برای رساندن غلظت فسفر تا حدود فوق حداقل نسبت TBOD/TP می بایست برابر با ۲۰ به ۱ ونسبت SBOD/SP بین ۱۲ به ۱ و ۱۵ به ۱ باشد. در صورت نیاز به تصفیه بیشتر بایستی فرایند زلالسازی را به نحوی بهینه کرد تا مقدار TSS در خروجی تا کمتر از ۲۰ میلی گرم در لیتر کاهش یابد و یا اینکه از سیستم فیلتراسیون استفاده کرد.

برای تمامی سیستمهای یاد شده اکیدا توصیه می شود که با انجام آزمایشات در مقیاس پایلوت عملکرد هر سیستم را بسته به نوع فاضلاب تعیین نمود و بهترین سیستم را مشخص کرد.